Diegene wat die boek in sy geheel wil lees, kan dit gerus aanskaf. Dit is by aanlyn-boekhandelaars beskikbaar teen ongeveer VSAS$15 per eksemplaar, en tweedehands teen ongeveer VSA$5 (November 2003).

ABEL PIENAAR (1956) het in die Transkei grootgeword, waarna hy filosofie en teologie op Stellenbosch gestudeer het. Sedert 1980 woon hy in Kaapstad waar hy 15 jaar lank ’n kripvreter was.

Deesdae is hy ’n tegniese skrywer. Sy belangstelling in tale, die letterkunde, (sub)kulture en stelsels sluit hierby aan. Hy glo dat begrip tussen mense of groepe baiekeer platval oor ons almal maar sukkel om inligting eenvoudig genoeg oorgedra te kry.

Sy verhouding oor die kleurgrens heen met Barry Cloete kom al van 1978 af aan.

Foto: Jo-Ansie van Wyk

Homoseksualiteit is “onnatuurlik”

John Boswell bespreek in sy inleidende hoofstuk van Christianity, Social Tolerance, and Homosexuality moontlike verklarings vir die onverdraagsaamheid wat Christelike gemeenskappe in die Weste teenoor gay mense openbaar. Mense regverdig soms hul teenkanting teen gays as ’n redelike reaksie op die “bedreigings” wat homoseksualiteit vir die samelewing inhou.

Een van hierdie bedreigings, so word aangevoer, is dat homoseksualiteit “onnatuurlik” is.

Steek daar waarheid hierin? Om dit te bepaal, moet ons eers vasstel wat presies mense met “onnatuurlik” bedoel. Want die begrip word los en vas gebruik in verskillende betekenisse wat verband hou met hoe ’n mens die begrip natuur verstaan. Boswell onderskei tussen ’n paar betekenisse wat algemeen aan die begrip natuur geheg word. Vir maklike verwysing gee ek dit hier in tabelformaat weer:

“Realistiese” betekenisse
Boswell bespreek twee opvattings wat aangevoer word ter ondersteuning van die standpunt dat homoseksualiteit in die realistiese sin van die woord “onnatuurlik” is.

1. Homoseksuele gedrag is onnatuurlik omdat dit nie reproduktief (op voortplanting gerig) is nie.

Boswell wys hierdie opvatting af as ’n moontlike oorsaak van onverdraagsaamheid teenoor gays. Dit verklaar nie die heftige teenkanting van gemeenskappe in vorige eeue toe die Christendom ’n hoë premie op die selibaat gestel het nie; ook nie die afkeer by moderne gemeenskappe wat masturbasie as ’n “natuurlike” seksuele aktiwiteit beskou nie.

Die selibaat en masturbasie het presies dieselfde reproduktiewe implikasies (om nie te sê uitvloeisels nie!) as homoseksuele verkeer. Die beswaar is dus klaarblyklik ’n latere regverdiging vir ’n reeds bestaande afkeer, en nie ’n verklaring vir die ontstaan van onverdraagsaamheid nie.

2. Homoseksuele gedrag is “onnatuurlik” omdat dit nie in die diereryk voorkom nie.

Hierdie bewering is bloot nie waar nie. Boswell verwys na wetenskaplike studies wat staaf dat homoseksuele gedrag, ook in die vorm van langdurige paarvorming, by talle dierespesies voorkom, sowel in die vrye natuur as in gevangenskap.

Maar selfs al sou dit waar wees dat homoseksuele gedrag nie onder diere voorkom nie, voer Boswell aan, sou so ’n standpunt onhoudbaar wees, omdat dit impliseer dat gedrag wat slegs by mense voorkom, nie “natuurlik” is nie.

Baie diersoorte openbaar gedrag wat eie aan hul spesie is, maar niemand veroordeel dit as “onnatuurlik” nie. Spesie-spesifieke gedrag help bioloë juis om spesies te klassifiseer en van mekaar te onderskei. Waarom is unieke gedrag vir ander dierespesies “natuurlik” maar nie vir die menslike spesie nie?

Trouens, talle gedragspatrone wat in beskaafde gemeenskappe hoog aangeslaan word, is uniek aan mense en word juis daarom gerespekteer. Niemand beweer dat dit “natuurlik” is om jou teen geletterdheid te verset net omdat dit nie onder diere voorkom nie!

“Idealistiese” betekenisse
Idealistiese opvattings van die natuur het ’n lang aanloop in die Christelike tradisie. In die eerste paar eeue ná Christus het idealistiese werklikheidsbeskouings as die grondslag vir etiese uitsprake gedien. Die opvatting dat nieprokreatiewe seksualiteit “onnatuurlik” is, het in hierdie tyd ontstaan en wye aanhang geniet.

Die idealistiese benadering het later in onguns geraak. Maar in die dertiende eeu het die Skolastici dit laat herleef en boonop verhef tot die heersende beginsel vir alle vakgebiede — van die natuurwetenskappe tot die Christelike dogmatiek. (Dink maar aan die stryd oor die aarde se status as middelpunt van die heelal.)

In die moderne wetenskap is hierdie benadering bykans totaal gediskrediteer. Die meeste opgevoede mense hou vandag ook nie meer idealistiese werklikheidsbeskouings daarop na nie. Tog behou begrippe soos onnatuurlik en teennatuurlik hul beledigende trefkrag.

Mense koppel onnadenkend hierdie begrippe aan ’n wetenskaplike verwysingsraamwerk en verbeel hulle dat homoseksuele gedrag teen die “natuur” van moderne wetenskaplikes indruis, terwyl die “idealistiese natuur” van outydse filosowe in der waarheid ter sprake is.

Etiese stelsels wat op idealistiese werklikheidsbeskouings berus, het in die verlede mense belet om te skeer, potplante te kweek, kledingstukke te kleur, gereeld te bad, geboortebeperking te beoefen, ensovoorts. Maar dieselfde mense wat vandag nie eens meer daaraan dink dat hierdie gebruike “onnatuurlik” is nie, probeer steeds om hul persoonlike afkeer teenoor gays met argumente oor “onnatuurlikheid” te rasionaliseer.

Skeltaal
As homoseksualiteit dan nie in die realistiese sin van die woord “onnatuurlik” is nie, moet ons ons nie deur idealistiese gebruikswyses van die woord laat flous nie.

Soos Boswell dit stel:

Not surprisingly, adherents of “ideal” concepts of nature frequently characterize as “unnatural” sexual behavior to which they object on religious or personal grounds. What is surprising, is the extent to which those who completely reject “ideal” nature are nonetheless affected by such derogation. This confusion … is particularly well illustrated in the case of attitudes toward gay people (p 13, my nadruk).

Mense — gay en straight — moet die “onnatuurlike” etiket begin sien vir wat dit werklik is: ’n niksseggende skelwoord of ’n skynregverdiging vir vooroordeel, soortgelyk aan “agterlik”, “Eurosentries” of “onamerikaans”. Gestroop van sy emosionele lading beteken “Dis onnatuurlik” eintlik maar net “Ek dink dis sleg.”

So what’s new?

Deel 1: Homoseksualiteit is “onnatuurlik”
Deel 2: ’n Legkaart van onverdraagsaamheid
Deel 3: Van geslag tot geslag – presentisme, Judaïsme en prokreasie

8 Desember 2003

boontoe / to the top