De Lulu Wang van Zuid-Afrika

Robert Dorsman

Achterop Feeks, het jongste flinterdunne verhalenbundeltje van Riana Scheepers, wordt weer eens flink gekoketteerd met de Zoeloe-achtergrond van deze Zuid-Afrikaanse schrijfster. Alsof dat er verder iets toe doet. Na twee verhalenbundels en een novelle bundelt Scheepers een aantal soms ultrakorte verhaaltjes die gemeen hebben dat ze van kletsica en onbenulligheid aan elkaar hangen. Ze bevatten bovendien krukkige zinnen als ‘Vlak na het eten wordt de eerste fles whisky ontkurkt’ en ‘In dit land is geen troost, weet de vrouw, maar toch wel’ of ‘Ze werkt verbeten door, zonder te merken dat het andere personeel tijdens het lunchuur gaat en komt’ of ‘Niets wat haar deze dag is overkomen, weet zij met overtuigende zekerheid, zal zo erg zijn als wat ze nu gaat horen.’ Ik ben benieuwd wat er in het Afrikaans heeft gestaan. Voorts trakteert Scheepers je op overdreven beelden en grossiert ze in een bouquetreeks-proza waar je akelig van wordt.

Ik pik er willekeurig een verhaal uit: ‘Kerstfeest onderweg’. De titel alleen al. Een pas gescheiden vrouw wil in haar eentje kerst vieren, ze heeft geen zin in gedoe en haar kinderen zijn kennelijk skiën met hun vader en diens nieuwe vrouw. Ze gaat er met de auto op uit en geeft een lift aan een zwart gezin, hoewel haar vader (achterop het boek staat dat het haar ex-man zou betreffen) haar ooit krachtig heeft ontraden lifters mee te nemen.

Aan een simpel veelzeggend detail heeft Scheepers niet genoeg, nee, het moet er duimendik bovenop: deze zwarte mensen (op reis naar een kerst met de hele familie) zijn moe, ze zijn vroeg opgestaan, zijn al twee uur onderweg en zeulen ook nog die stevige baby met zich mee. Met kerst hoor je toch thuis te zijn, zegt die zwarte man ook nog. Zo is het maar net. Natuurlijk wordt de liftgeefster uitgenodigd bij aankomst gezellig een kopje thee te blijven drinken met die grote zwarte familie, die gezellig kerst viert. Zij wel. Even word je op het verkeerde been gezet als de oude man die aan het hoofd van de tafel zit, vraagt of de familie van ‘mevrouw’ ook ‘hierboven’ woont. Hij blijkt niet te bedoelen boven in huis, of in de hemel, maar verderop. “‘Mijn ouders wonen ver weg ...’ Haar woorden klinken totaal onzinnig, weet ze.” Het staat er echt. De zwarte vrouw bedankt haar voor de lift en laat erop volgen: ‘Ik hoop dat u ook een gelukkig kerstfeest heeft.’ Dat had ze net nodig, want eenmaal vrolijk uitgewuifd is ze zo aangedaan door al die eerlijke zwarte gastvrijheid dat ze haar moeder belt om te melden dat ze toch nog komt. Het is allemaal te larmoyant voor woorden.

Ook de andere verhalen - soms met een beetje feekserigheid als dun leitmotif erin - vermogen mij niet te vermaken, te ontroeren, of zelfs maar te boeien. Het is voorspelbaarheid troef. Stilistisch en verhaaltechnisch gezien is Riana Scheepers de Lulu Wang van Zuid-Afrika.

Riana Scheepers, Feeks - verhalen, Uitgeverij Querido. Vert: Riet de Jong-Goossens. 117 blz. 29,90.

boontoe

© Kopiereg in die ontwerp en inhoud van hierdie webruimte behoort aan LitNet, uitgesluit die kopiereg in bydraes wat berus by die outeurs wat sodanige bydraes verskaf. LitNet streef na die plasing van oorspronklike materiaal en na die oop en onbeperkte uitruil van idees en menings. Die menings van bydraers tot hierdie werftuiste is dus hul eie en weerspieël nie noodwendig die mening van die redaksie en bestuur van LitNet nie. LitNet kan ongelukkig ook nie waarborg dat hierdie diens ononderbroke of foutloos sal wees nie en gebruikers wat steun op inligting wat hier verskaf word, doen dit op hul eie risiko. Media24, M-Web, Ligitprops 3042 BK en die bestuur en redaksie van LitNet aanvaar derhalwe geen aanspreeklikheid vir enige regstreekse of onregstreekse verlies of skade wat uit sodanige bydraes of die verskaffing van hierdie diens spruit nie. LitNet is ’n onafhanklike joernaal op die Internet, en word as gesamentlike onderneming deur Ligitprops 3042 BK en Media24 bedryf.