LitNet: SeminaarKamer

This table is 9.2 mm thick, is replica watches online a relatively slim watches, with automatic movement, more importantly, it is fake rolex watches equipped with 1150 core, with 100 hours of fake rolex power storage, is a long dynamic table does not swiss replica watches see more regular table in paragraph.

Nelleke Noordervliet discusses literature and history

My roots are firmly planted not only in Dutch, but also in European culture and history. The Dutch 18th century writer Belle van Zuylen wrote to her lover, the famous Benjamin Constant: “You and I, we are of the country of everyone.”
    Thinking, writing, music and art defy the boundaries between people and nations. Van Zuylen lived in the 18th century that saw the declaration of independence, la declaration des droits de l’homme et du citoyen, the optimism of enlightenment, progress, equality and the pursuit of happiness. An age that saw the perversion of all the ideals during the reign of terror in France. But the philosophers of the Enlightenment, building upon the thinking of the late 17th century, of Descartes, Spinoza, Hobbes and Locke, created an atmosphere of freedom and tolerance, that is valid to this day. The ideas have evolved, they have changed, but they are still there.
    This century, like the 18th century, saw not only the terrible perversion of ideas and ideals but also ideas and ideals that were perverted to their core; the aberration of everything that we value as human. How to cope with it in literature, if you think that literature is more than the artistic expression of highly personal emotions, apart from the context of the reality that we share.
    To cope with the history of my own time, I sometimes go back to the roots of our society in that 18th century, and even further back to the great Greek writers of tragedy. History is an inexhaustible source of inspiration for the present. History does not teach us anything. But if you are not aware of the history that shaped your world and shaped you, your convictions and your prejudices, you live in a vacuum. Facts are fuel for fiction. Fiction lies the truth.
    The Name of the Father is a novel set in the last 50 years. It is the story of a young woman, born in 1945, out of the forbidden and shameful relationship of a Dutch girl and a German soldier. Her life is marked by that secret. In 1989, after the fall of the Berlin Wall and the collapse of the communist system, she decides to go and look for her father. She only knows his first name and the town he lives in: Weimar. She does not find him, because he died a few months before her arrival, but she discovers much about her family through her aunt Vera.
    The search for her father is also a search of her own past, the confrontation with traumatic experiences, that all have — directly or indirectly — something to do with the history that we share. With the revolutionary years of the ‘60s, with guilt and responsibility.
    The question is: How do we shape history, how are we shaped by it? And a theme that is very closely connected to it: How does an individual relate to the collective, to society, to a community, to the others. How to live. We are constantly defining ourselves as social beings. Constantly shifting and shaping our lives in relation to other people. How do we do that, and what are our motives to make our choices?
    Augusta is confronted with her father’s sister, Vera, a strong woman disillusioned by years of fascist and communist terror. She escaped the inhumanity of daily life in eastern Germany to go to the truths of Sophocles and Aischylos and Euripides. Not because they comfort you, but because they describe the essential moral dilemmas of humanity with dignity and compassion.
    It seems to me that lives in Western Europe to this day are very much shaped by the Second World War and the Cold War. The position of Germany and Germans in Europe is defined by what happened more than 50 years ago. The reaction to historical events or to social change for all of us has its roots there. The reception of people that are driven from their own countries by war, poverty or persecution cannot be seen independently from what Jews went through.
    For example, just recently a political leader, in condemning the opinion of his adversary on the return of Bosnian fugitives to their own country, used the word ‘transport’: ‘So you think we should put them on a transport to Bosnia.’ The indignation was great. He should not have used the word ‘transport’ on purpose as he did, because it reminded of the deportation and transportation of the Jews to the concentration camps and so made his opponent look like a Nazi. Our language and a fortiori, the German language, is contaminated by our history.
    That is one of the most pregnant problems for a writer in dealing with history. If language was instrumental, part of a system of oppression, how can you redeem the words by writing. How can you create a world that teaches us about ourselves by confronting the demons of reality with the force of imagination, make us see the undercurrents, feel the unconscious motives in the acts of people.
    The history of the Second World War in literature is a special one. It ranges from a punctual and detailed description of reality to the mythical and lyrical imagination in novels and poems. But first there were facts to be described. There are writers who were victims and witnesses at the same time. They wrote about the reality of human evil and responded in their work with human dignity. How they were able to do so is one of the secrets of the human mind.
    Primo Levi, Tadeus Borowski, Jorge Semprun, Gerard Durlacher, overcame their fear for what Eliot called ‘the natural perversity of language.’ They resisted the temptation to take delight in the exact description of incomparable suffering. They refused to be victimised. They gave a factual description of what happened. They were witnesses of an event without precedent. And if there are no terms for comparison you have to describe reality with the lucidity and simplicity of wonder. That the world goes on, that life goes on, that time goes on. That it is all behind us and yet stays with us. How it is possible.
    None of the classical tales is an indictment, because an indictment presupposes an answer, a defence, the possibility of justification. And there is no justification for genocide. Their intensely astonished testimony operates in another system. They did not write for the present but for a future. If in that distant future the historical knowledge of the 20th century will be shallow, their stories will tell in all simplicity and truth what humans are like, what we are capable of. Fact? Fiction? It does not matter. Truth matters. Truth can be in both.
    Gradually we learnt how to deal with the past, with shame, with sorrow, with guilt. And it concerns us all. Not because we are all guilty of evil: We are not. Not because evil is part of us all: It is not. We should not remove the sting from evil by making it universal. But we live with it and have to answer for our deeds in confronting injustice. Hannah Arendt said: Most people give in to terror. But some don’t. Some don’t.
    Literature — because she is free — is able to cross the borders of time and place and facts. Literature uses the living language of memory. She pays attention to meaningful details, chases after the lost scent of youth and innocence. The language of literature remembers a sandcastle that is washed away from under the feet of a small boy who later becomes a very famous and/or unhappy man, like it was washed away from under the feet of the reader.
    Literature captures a landscape, a casual thought, a desperate gesture, the inquiring look of a child, everything that makes up reality but is not retained because it is too volatile, too precious. She describes the ocean in terms of smell and thunder and force without counting the drops of water or measuring the height of the waves. She is not interested in reality as much as in the experience of reality. And in truthfulness.
    The biggest part of what happens disappears without leaving a trace, but in the space made by the loss, literature sneeks in to reconstruct what is forgotten. The abstract structure of history, a framework of figures and causality breathes again the breath of transitory things and of becoming.

Een volgende stap is het schrappen van die voorwaarden. Een mythe van de mensheid gaat ons allen aan. Die schrijven we gezamenlijk. Die toegankelijkheid van het onderwerp mondt niet uit in de kleffe moraal dat wij allen schuld hebben aan het kwaad, dat het kwaad in ieder mens zit. Het zit niet in ieder mens. De angel wordt uit het kwaad gehaald door een dergelijke veralgemening. Het gaat om de woorden van Hannah Arendt: onder terreur buigen de meeste mensen zich, maar sommigen niet. Sommigen niet.
    De literatuur is, juist omdat ze vrij is, als geen ander in staat de grenzen van de tijd te overschrijden. Daarin toont zij zich uniek. In plaats van de gemeten tijd stelt zij de beleefde tijd. In plaats van de kloktijd en de lineaire voortgang stelt zij de gelijktijdigheid. De taal van de literatuur sluit aan bij de taal van het persoonlijke geheugen, dat zoals u bekend zal zijn een zootje maakt van causaliteit en van een lineair verloop van tijd nog nooit schijnt te hebben gehoord, dat bovendien op de zonderlingste details de aandacht vestigt en nu eens de neiging vertoont witte plekken open te laten dan weer naarstig op zoek gaat naar een verloren geur.
    De taal van de literatuur maakt gewag van het zandkasteel aan het strand dat onder de voeten van een kleine jongen die later een groot en/of ongelukkig man zal worden, wegspoelt zoals het onder de voeten van de lezer wegspoelde. Literatuur legt een landschap vast, een lichtval, een toevallige gedachte, een radeloos gebaar, de vorsende blik van een mens, kortom datgene wat de werkelijkheid vormt maar niet de moeite van het bewaren waard is, omdat het zich in ieder mens kan herhalen. Zij beschrijft de oceaan met woorden die zijn geur en gebulder en beukende kracht oproepen zonder zijn druppels te tellen of de hoogte van zijn golven te meten. Zij is niet zozeer geinteresseerd in de werkelijkheid als wel in de beleving van de werkelijkheid.
    Het grootste deel van de werkelijkheid verdwijnt zonder sporen achter te laten, maar in de ruimte van het verlies nestelt zich de literatuur om vast te houden wat vergeten wordt. Daar wordt geexperimenteerd met het nabootsen van het bewustzijn. Door het gebruik van bijzondere taalmiddelen, een dramatische constructie, de keuze van het perspectief, verdichting en Ausdehnung, door dialoog, Erlebte Rede en monologue interieure wordt het literaire aan het particuliere geheugen gekoppeld. De abstracte structuur van de grote geschiedenis, een staketsel van cijfers, strijd en oorzakelijk verband krijgt weer de adem van vergankelijkheid en van wording. De taal van de literatuur imiteert de chaos van het leven, de taal van geschiedschrijving en journalistiek beoogt ordening.
    Waarom bekommert de literatuur zich minder om de vorm van gedegen, overtuigende ‘echtheid’ die de historicus en de journalist nastreven? Omdat de literatuur haar waarde niet ontleent aan een met alle reserves omklede uitspraak over de werkelijkheid, omdat de literatuur de grenzen tussen subject en object niet wenst te respecteren, omdat de literatuur een mogelijke werkelijkheid naast de bestaande creeert. Met de bouwstenen van de werkelijkheid, dat wel. Daarbij verschuilt de schrijver zich achter een soort diplomatieke onschendbaarheid zodra hij wordt aangesproken op de denkbeelden die hij via zijn personages ontvouwt. De vrije vogel wil zich niet laten vangen. Die claim onderscheidt fundamenteel de geschiedschrijving en de journalistiek van de literatuur. Wij moeten elkaar ook niet te dicht naderen. De literaire verbeelding is wezenlijk anders dan het narrativistische relativisme van sommige historici en de aanhangers van de Nieuwe Journalistiek willen doen geloven.
    History is overwhelmingly present in Europe. Local styles of art and architecture make us see the connections and the differences between the countries and the regions. The Spanish baroque is different from the German baroque and yet they share a number of qualities. So, wherever I am in Europe, I feel part of a very diverse and very similar culture. I recognize the frictions, the rifts, the differences, the clashes, the fights, the struggles but also the victories of the reconciling mind. Diderot was a French writer, but when I read him it feels like he wrote for me. The richness of our history is a kind of a dead weight at the same time. It may make us Europeans seem to move slower. We are the old world. But that is what I like about it. It stimulates my fantasy. I do not live in the past. I live very much in the present. But I see the present as a more or less contingent result of the past.
    Voor wat betreft oorlog en vervolging leven we in een ongemakkelijke overgangsperiode van onvoltooid naar voltooid verleden. We gaan van de toetsing van een visie op het nabije verleden aan eigen herinneringen naar de aanvaarding van de onthechte kijk van historici op een verleden waar men part noch deel aan heeft. Literair gesproken leven we in een overgangsperiode van motief naar thema. In het onvoltooide verleden is alles nog in beweging; ideeën erover worden omhelsd of bestreden, het is een actief proces van geschiedenis schrijven en zich herinneren. Van spraak en tegenspraak. Dat proces is niet alleen bedoeld om samenhang aan te brengen in het eigen verhaal, maar het is ook gericht op de toekomst. Het is het zorgvuldig beschrijven van de boedel van een periode.
    Aan elke boedelbeschrijving komt een eind. Is er niets vergeten? Zijn de juiste termen gebruikt? Is het beeld compleet? Is het waar? Deugt de taal? Zijn de woorden toereikend gewiekt om met de hoogste vogels van de herinnering mee te vliegen? We weten niet of we het goed hebben opgeschreven en vrezen de erfenis over te dragen aan een generatie, die niet kan lezen. Daaruit komt onze onrust voort.
    Waaruit bestaat de boedelbeschrijving van het zwarte gat in de twintigste eeuw? Er zijn boeken die ondanks de coda van Adorno een klassieke kracht hebben en zullen houden. Dankzij hun consistency. Dankzij de samenhang tussen literatuur en werkelijkheid. De schrijvers hebben de angel niet uit het kwaad gehaald. Ze hebben het menselijk kwaad beschreven en beantwoord met hun menselijke waardigheid. Die twee elementen heffen elkaar niet op, ze versterken elkaar. Hoe ze dat hebben kunnen doen zal wel altijd tot de raadsels van de menselijke geest behoren. Durlacher, Levi, Borowski en Semprun overwonnen hun angst voor wat Eliot noemde ‘de natuurlijke perversiteit van de taal.’
    Eliot zegt ongeveer het volgende: ‘Een grote eenvoud bereikt men slechts dank zij een intense emotie of een geconcentreerde inspanning. Soms heeft men beide nodig. Dat is een van de moeilijkste veroveringen van de menselijke geest, de triomf van het gevoel en van het denken over de natuurlijke perversiteit van de taal.’
    De genoemde schrijvers hebben weerstand geboden aan de verleiding genoegen te scheppen in de weergave van onuitsprekelijk leed. De klassieke literaire werken van de eerste generatie leunen sterk op een precieze beschrijving van de feiten.
    De schrijvers waren getuigen van een gebeurtenis zonder precedent. En als je geen term van vergelijking tot je beschikking hebt, moet je de werkelijkheid beschrijven met de luciditeit en de eenvoud van de verwondering. Dat de wereld doorgaat, dat het leven doorgaat, dat de tijd voortgaat. Dat het achter ons ligt en tegelijkertijd bij ons is. Hoe dat toch kan. Een verdraaiing, een verfraaiing, een opsiering of een overdrijving, al dan niet opzettelijk, bederft deze basisgrondstof voor de mythe.
    Geen van die klassieke boeken draagt het karakter van een requisitoir. Een aanklacht veronderstelt een antwoord, een repliek, een verdediging, veronderstelt de mogelijkheid ervan. Een aanklacht staat niet op zichzelf, maar past in een systeem van hoor en wederhoor, waarop een onafhankelijk oordeel mogelijk is. Hun intens verwonderde getuigenis functioneert in een ander systeem. Precisie dient om te zorgen voor de zuiverheid van een eerste term van vergelijking. Ze hebben niet voor het heden geschreven, ze hebben voor een toekomst geschreven. En zelfs als, veronderstellenderwijs, in die verre toekomst in de historische kennis over de twintigste eeuw Jubel und Jammer zullen zijn uitgedoofd en Levi’s relaas niet meer geplaatst wordt in een netwerk van historische referenties, zijn de klassieke getuigenissen in hun eenvoud en waarheid het verhaal van de mens zoals hij is. De waarden van Calvino zijn in die geschriften alle terug te vinden. Ook lichtheid, ook samenhang.
    Naast deze klassieke teksten, die ontsnappen aan iedere genreaanduiding, ontstonden andere. Sommige daarvan waren controversieel. De weerstand ertegen werd in de eerste plaats veroorzaakt door hun kwaliteit. Woede en verontwaardiging hoeven nu eenmaal niet verspild te worden aan rotzooi. De protesten kwamen vooral voort uit de angst dat de dichterlijke vrijheden de waarheid en authenticiteit van andere geschriften zou aantasten.
    Kosinski werd verweten dat hij in The painted bird (1965) fabuleerde. Wat hij beschreef was niet gebeurd of niet zó gebeurd, kon niet zo gebeurd zijn, terwijl de roman fungeerde binnen een context van authentieke documenten en ware verhalen. Kosinski loog, volgens zijn critici, in een tijd dat er nog geen leugens verkocht mochten worden, omdat de hele waarheid nog niet was verteld. Afgezien van die corruptie van de authenticiteit, ontnam Kosinski de overlevenden hun troost en hoop. En dat was veel erger. Want overleven, hoezeer ook beladen met schuld, was een teken van de overwinning op het kwaad. Het kind in The painted bird, overlevende, raakt echter aangetast door het kwaad, het raakt besmet met het kwaad. Er is geen verlossing als zelfs de kinderen hun onschuld verliezen.
    Schrijven is een manier om het zinloze nog een zin te geven. De troost van de literatuur, een vooroorlogse utopie, vereiste een sprankje hoop. De werkelijke ervaring van het kwaad verbood die hoop. Kosinski maakte de zingeving van het lijden onmogelijk. Zijn critici waren nog niet toe aan zijn gruwelsprookje.
    Paul Celans Todesfuge, een indrukwekkend gedicht gepubliceerd in 1952, wekt de huiver op van het sublieme. De schoonheid van de taal en de verschrikking van het beschrevene vormen een verwarrende, bijna verleidelijke eenheid. De vraag is gerechtvaardigd of het verleidelijke het op den duur zal winnen van de smaak van as in de mond. Of de twee elementen: de musische, ritmische, dwingende, esthetische vorm en de bittere inhoud elkaar nog zullen blijven versterken, als de inhoud in de toekomst behoefte gaat krijgen aan voetnoten en commentaar.
    Op De Elzenkoning (1970) van Michel Tournier heeft Jean Améry in de heftigste bewoordingen gereageerd. Hij noemde het de esthetisering van de barbarij. De interne samenhang van het verhaal botst met de ervaring van de werkelijkheid waarnaar wordt verwezen. Op de werkelijkheid is maar één reactie mogelijk: vóór de slachtoffers en tegen de nazi’s. Wie de verleiding van het kwaad laat voelen, dat wil zeggen wie als schrijver een hoofdpersoon en een perspectief kiest zonder zelf moreel commentaar te leveren, zonder expliciet positie te kiezen dus, die speelt een riskant spel met werkelijkheid en verbeelding. Men heeft Tournier verweten de geschiedenis (=de werkelijkheid) te mythologiseren en daarmee letterlijk te ‘verontschuldigen’, onschuldig te maken.
    Sylvia Plath, een getalenteerde en getourmenteerde Amerikaanse dichteres, rekende af met haar van oorsprong Duitse vader, die overigens geen nazisympathieën had. In gedichten als Daddy en Lady Lazarus uit 1962 gebruikte ze de vernietiging als referentieterm en identificeerde ze zich met de slachtoffers, niet om hún leed maar om haar eigen leed te beschrijven. ‘I have done it again./ One year in every ten / I manage it — / A sort of walking miracle, my skin / Bright as a Nazi lampshade, / My right foot / A paperweight, / My face a featureless, fine / Jew linen.’ En verder: ‘Ash, ash — / You poke and stir. / Flesh, bone, there is nothing there — / A cake of soap, / A wedding ring / A gold filling.’ Daar, vond men, was de juiste verhouding zoek. De tweede term van vergelijking moet in proportie staan tot de eerste term. De vergelijking moet opgaan. Dat vond men niet in haar geval.
    Al deze teksten zijn op de een of andere manier verdichtingen, verzinsels, sprookjes. Ze zijn verschenen tussen 1950 en 1970. Ze stonden naast de getuigenissen en verslagen, naast de ware verhalen. Van meet af aan hebben dergelijke bewerkingen hun functie vervuld in het fermentatieproces dat uit moet monden in de mythe.
    Over het verleden werd lang gezwegen omdat woorden tekort schoten. Maar het mocht niet worden vergeten. Er was geen vorm voor die paradox. Twee generaties lang heeft de herinnering een ondergronds bestaan geleid. In het verborgene is de overgang gemaakt van onvoltooid naar voltooid verleden. Wat ooit reden was voor schaamte wordt een reden voor trots. De herleving van tradities wijst op mythevorming, op de behoefte deel te hebben aan een tragische geschiedenis. Die behoefte ontstaat alleen als men part noch deel eraan had, als men zonder de diepste ervaring van verworpenheid gaat zoeken naar een symbolische en rituele verbondenheid.
    In het stuk van Buruma kwam een kleine passage voor die tekenend is voor het grensgebied waarin we ons bevinden. Hij zegt daarin langs zijn neus weg dat hij als niet gelovige halfjood die geheel geassimileerd is grootgebracht slecht raad weet met de religiositeit waarvan hij getuige is. Hij kent de gebeden niet. Hij vraagt zich af of er nog een gemeenschappelijkheid is tussen hem en de poolse neo-joden. Zijn grootouders hadden zich juist ontworsteld aan de beperkingen van de godsdienst en de religieuze en stigmatiserende gebruiken. Op zichzelf is het begrijpelijk dat Buruma als halfjood zich die vraag stelt, maar tegelijkertijd klinkt het als een rechtvaardiging. “Ik mag mezelf een opinie over deze wederopstanding van het jodendom veroorloven, omdat ik joodse grootouders heb.” Ik weet niet of hij zich daarvan bewust was. Ik weet wel dat schrijven over het jodendom, over de Holocaust, over Israel, het liefst wordt uitbesteed aan joden. Zie ook het voorbehoud dat Elrud Ibsch maakte voor de klucht en de groteske. Alleen het slachtoffer mag zichzelf belachelijk maken. Meestal wordt impliciet of expliciet een rechtvaardiging gegeven in de trant van Buruma of anderszins.