|
Hierdie bydrae is gelewer in die gewilde Filosofiekafee wat vroeër vanjaar by die Woordfees op Stellenbosch plaasgevind het. LitNet plaas oor die volgende paar weke die bydraes van twaalf skrywers en filosowe wat mekaar die stryd aangesê het oor die woorde Wie?, Wat?, Waar?, Waarom?, Hoe? en Watter?. Waarom?Johan Hattingh (filosoof)Soos filosowe graag doen, wil ek in die volgende vyf minute, met behoorlike droë argumente, bewys dat waarom in die konteks van wie, wat wanneer, waar en hoe n heerlike opruiende woord is waarmee ons baie moeilikheid kan maak; n lekker vet woord met vele betekenisse; maar ook gevaarlik, omdat jy jou gat sien as jy maar net een keer te veel waarom? vra. Vra maar vir Sokrates en Johannes Degenaar hoe vinnig waarom vir jou by die gifbeker kan uitbring, letterlik of figuurlik. Die betekenisse van waarom hang af van die kontekste waarin dit gebruik word om vrae te stel. In enige konteks kan hierdie betekenisse wissel van kalm tot skokkend-opruiend: Heel kalm vra waarom in die konteks van logistiek, administrasie en hulpbronbestuur en prestasiebeoordelings na die doel wat nagestreef word. Waarom moet wie wat wanneer waar en hoe doen onder meer om goed te doen? Wat, in die woorde van Aristoteles, is die causa finalis in hierdie geval? Wat wil ons graag hier bereik? Ewe kalm vra waarom in die natuurwetenskappe, meesal sonder emosie en passie, na verklarings: Waarom kook die water in my ou, tweedehandse Mercedes by 120 grade Celcius op seevlak? Waarom is E=MC2? Met n klein bietjie meer passie vra waarom in die sosiale wetenskappe na ander soorte verklarings. Waarom huil almal so oor die krieket-Bokke, die Proteas? Waarom het ons verloor? En waarom is Suid-Afrikaners sulke slegte verloorders? In die logika vra waarom na die gronde vir konklusies: Byvoorbeeld: is dit genoeg rede vir oorlog teen Irak as ons sê dit is goed vir besigheid en vir aandelemarkte? In die filosofie het van die eerste Griekse filosowe gevra: Waarom is dinge so en nie anders nie? Is daar n rede vir waarom ons is? Waarom is daar iets en nie net niks nie? Hier vra waarom na n noodsaaklike rede. Maar op dié trant kom ons nog nie uit by die vele gifangels van die vraag waarom nie. Luister n bietjie na hierdie waaroms: Waarom is daar soveel werkloosheid in Suid-Afrika? Waarom, waarom waarom nie! |
||
© Kopiereg in die ontwerp en inhoud van hierdie webruimte behoort aan LitNet, uitgesluit die kopiereg in bydraes wat berus by die outeurs wat sodanige bydraes verskaf. LitNet streef na die plasing van oorspronklike materiaal en na die oop en onbeperkte uitruil van idees en menings. Die menings van bydraers tot hierdie werftuiste is dus hul eie en weerspieël nie noodwendig die mening van die redaksie en bestuur van LitNet nie. LitNet kan ongelukkig ook nie waarborg dat hierdie diens ononderbroke of foutloos sal wees nie en gebruikers wat steun op inligting wat hier verskaf word, doen dit op hul eie risiko. Media24, M-Web, Ligitprops 3042 BK en die bestuur en redaksie van LitNet aanvaar derhalwe geen aanspreeklikheid vir enige regstreekse of onregstreekse verlies of skade wat uit sodanige bydraes of die verskaffing van hierdie diens spruit nie. LitNet is ’n onafhanklike joernaal op die Internet, en word as gesamentlike onderneming deur Ligitprops 3042 BK en Media24 bedryf. |