Je zal er maar mee getrouwd zijn

Hendrik-Jan de Wit

Heleen van Royen: Je zal er maar mee getrouwd zijn. Columns. Amsterdam: Vassallucci, 2003. ISBN: 90 5000 532 2. Prijs: € 14,95. 200 pagina’s.

Heleen van Royen, je zal er maar getrouwd mee zijn. Voor de ene is ze een knappe dame, een niet in te nemen vesting. De ander ziet in haar een irritante tante, die soms meevalt. De titel van haar bundel columns vat het kort samen: je zal er maar mee getrouwd zijn. Met zo’n mooie dame, wat een voorrecht. Of: wat een verschrikkelijk mens, je zal er maar de hele dag mee zitten als echtgenoot.

Ik opende haar nieuwste boek, Je zal er maar mee getrouwd zijn, met het laatste gevoel. Dat komt vooral door de indruk die haar vorige boeken bij mij achterlieten. Haar optreden in de Nederlandse media is ronduit irritant. Natuurlijk mag je nooit de indrukken laten gelden die je van de schrijver als persoon hebt. Je moet het werk zelf beoordelen op de kwaliteit en niet op de persoon die erachter steekt.

Heleen van Royen laat in haar bundel zien dat ze zeer aantrekkelijke columns kan schrijven. Ze blijft in haar themakeuze namelijk heel dicht bij huis. Ze schrijft over de alledaagse dingen: het bezoek aan de oogarts vanwege zere ogen, een actie tegen de kap van zes bomen in de buurt, haar dochter die geen snoep mag in tegenstelling tot veel klasgenootjes, de verkoop van een auto waar ze erg aan verknocht is, enzovoorts.

Al die alledaagse onderwerpen zijn verpakt in een aantrekkelijke stijl. Ze schuwt hierbij de zelfkritiek niet. In de column ‘mijn eerste keer’ schrijft Van Royen over haar eerste dronkenschap:

De rest van de nacht bestaat uit flarden.

[…]. Zo braakte ik op 1 januari 2003. Normaal moet ik mijn vinger tot aan mijn navel in mijn keel steken, nu ging het helemaal vanzelf.

Ik herinner me dat alles draaide en dat mijn dochter me een rode emmer meegaf voor naast mijn bed. Ik herinner me de onmetelijke vreugde vanwege het sms-je van de buurjongen, die veilig thuis was gekomen. (Hij woont drie huizen verder.) (133)

Van Royen belooft haar dochter plechtig dat de champagne op haar verjaardag onaangeroerd blijft, als het aan haar ligt.

De columns blijven niet beperkt tot de alledaagse onderwerpen. Van Royen maakt een goede afwisseling door soms angstvallig dicht bij zichzelf te blijven. Het zijn de columns die heel persoonlijk zijn en Heleen levert hier alles in de juiste proporties. Zo schrijft ze ontroerend over de zelfmoord van haar vader:

Helaas kan ik niet ongestoord fantaseren over een zelfverkozen dood. De laatste natuurlijke uitweg die ieder mens heeft, is in mijn geval afgesneden, omdat ik weet - doorleefd heb - wat het voor de achterblijvers betekent. Ik zal het mijn kinderen niet aandoen. Ik zal de rit uitzitten, net als mijn moeder dat doet. (60-61)

Elk jaar komt de pijn weer in die ‘kutmaand’ augustus die volgens Van Royen gesponsord wordt door haar vader. Wat Heleen van Royen ook probeert, hij komt nooit meer terug. Die rotmaand augustus wel, ieder jaar. Het zijn de directe bewoordingen die alles zo beklemmend maken. Hoe anders is de column over hetzelfde onderwerp, waarin ze de Stichting De Einder belt, voor hulp. Hier weet ze juist in de subtiliteiten te wijzen op het absurde van zelfmoord en vooral op de opmerking van de hulpverlener over de kinderen:

‘Geloof me: het maakt een wereld van verschil of uw kinderen u vinden met een tasje van de Lidl over uw hoofd of eentje van Albert Heijn. Het zijn de details die het ‘m doen, zeg ik altijd maar.’ (138)

De opmerking is zo banaal dat je je afvraagt of Van Royen de Stichting echt gebeld heeft. Het laat zien dat ze zoveel gevoel heeft bij het onderwerp, dat ze er een grap over kan maken.

Gelukkig is ook de irritante Heleen van Royen ruim vertegenwoordigd in de columns. Het is niet alleen rozengeur en maneschijn. Van Royen heeft iets drammerigs in zich en dat uit ze ook in deze bundel. Vele columns lang moet ze over haar man zeuren en daarnaast moet ze voortdurend duidelijk melden dat ze schrijfster is en niets anders. De serie met schrijver Vulpen is de meest vervelende. Niet alleen de naam is fantasieloos. De eindeloze reeks met hotels voor het uiteindelijk niet-neuken, verveelt zo erg dat ik bij de vierde opkomst van Vulpen de hele bundel neig te sluiten.

Dat zou jammer zijn, want Van Royen laat in Je zal er maar mee getrouwd zijn zien dat ze wel degelijk het lichte genre goed beheerst. Ze kan luchtig schrijven over zware onderwerpen, ze kan boos zijn en aanstekelijk haar kwaadheid verwoorden, ze kan heel persoonlijk zijn zonder te drammen. Helaas schuilt in de titel zelf al de keerzijde van Van Royen. Leuke stukjes hoor, maar gelukkig kan je ze wegleggen. Dat kan je niet als je met haar getrouwd bent. Wat dat aangaat, ben ik een gelukkig mens!

Almelo, november 2003

Meer informatie op:
www.vassalucci.nl
www.godinvandejacht.nl

De columns van Van Royen staan wekelijks in het parool en zijn eveneens te vinden op: www.planet.nl

24 November 2003

boontoe / to the top

NeerlandiNet: voorblad / front page

© Kopiereg in die ontwerp en inhoud van hierdie webruimte behoort aan LitNet, uitgesluit die kopiereg in bydraes wat berus by die outeurs wat sodanige bydraes verskaf. LitNet streef na die plasing van oorspronklike materiaal en na die oop en onbeperkte uitruil van idees en menings. Die menings van bydraers tot hierdie werftuiste is dus hul eie en weerspieël nie noodwendig die mening van die redaksie en bestuur van LitNet nie. LitNet kan ongelukkig ook nie waarborg dat hierdie diens ononderbroke of foutloos sal wees nie en gebruikers wat steun op inligting wat hier verskaf word, doen dit op hul eie risiko. Media24, M-Web, Ligitprops 3042 BK en die bestuur en redaksie van LitNet aanvaar derhalwe geen aanspreeklikheid vir enige regstreekse of onregstreekse verlies of skade wat uit sodanige bydraes of die verskaffing van hierdie diens spruit nie. LitNet is ’n onafhanklike joernaal op die Internet, en word as gesamentlike onderneming deur Ligitprops 3042 BK en Media24 bedryf.