Dan Roodt is die skrywer van onder meer Sonneskyn & Chevrolet en Kommas uit ’n boomzol. Hy was, saam met Karin Bredenkamp, redakteur van Taaldoos, wat hom in die jare tagtig aangemerk het, volgens ’n hofuitspraak, as “die produsent van ongewenste publikasies”. Hy studeer aan die Universiteit van die Witwatersrand en later ook by die Universiteit van Parys. Hy is tans handelaar in opsies en rentoekoersafgeleides by ’n Amerikaanse aksepbank in Johannesburg.

Op soek na Jacques Derrida (A la recherche de Jacques Derrida)

1. Le programme
Dit wat hier volg, is nie gegrond op die werklikheid nie. Dit is geen ironiese, wysneusige stelling nie, maar bloot ’n apologie. Ook moet ek om verskoning vra vir die gebruik, vir die misbruik, van Monsieur Derrida se naam in die bogaande titel. Dit kom neer op ’n skending van kopiereg, om ’n prestige-volle Franse eienaam (onwettiglik) te verleen aan, nou ja, ’n plaaslik-gefabriseerde produk van twyfelagtige gehalte. Waarskynlik klink die titel presieus, selfs pretensieus, wat dalk ’n poging tot Afrikaanse letterkunde mag veronderstel — die prof se Hush Puppies sit nog lekker — maar die pretensie, indien enige, is nie dáárin geleë nie. Die pretensie, of dan die bedoeling, is iets geweldiger, so groot dat dit aan waansin grens. Dit is iets soos die bekende frase, “Ek is Napoleon”, wat die rasionele antwoord veronderstel, “Ha-ha, hy dink hy is Napoleon”. Die rasionele antwoord is goed en wel, na gelang van omstandighede. Want daar is een geval waar die Napoleon-spreker miskien verdien om ernstig opgeneem te word, al glo mens vir geen oomblik dat hy wel die kort Korsikaanse generaal is nie: as hy so pas jou stad aan die hoof van sy leërmag ingeneem het. Eer ek nou ’n grootse beskrywing verskaf oor die inval in Milaan, ’n voorgereg van Parmaham en dalk spanspek, my gunsteling, laat my liewer terstond met die hoofdis wegval.
    ’n Man, hy is nogal lank en skraal met gryswordende hare, ietwat bleek, stoot die glasdeure van die E.H.E.S.S. oop. Oomblikke lank is die rumoer hoorbaar van die boulevard Raspail wat hierdie tyd van die middag vol ongeduldige toeters en ronkende dieselbusse van die R.A.T.P.¹ is, voordat die toeswaaiende deur agter hom die geraas verdemp. ’n Oomblik lank kyk hy ondersoekend rond, dan gewaar hy verlig die ontvangsdame wat agter ’n korterige lae toonbank sit, en stap hy oor na haar toe.
    “Bonjour.”
    “Bonjour. Je peux vous aider?”
    “Oui. Auriez-vous peut-être un programme des séminaires?”
    “Je suis désolée, Monsieur. Je n’en ai aucun. Il faudra monter au sixième étage, au bureau des inscriptions. Ils en ont, normalement. Mais, il faut vous dépêcher, ils ferment à quatre heures. Vous trouverez l’ascenseur à votre gauche. Allez au sixième.”
    “Merci, Madame.”
    Hy is nog altyd verstom deur oorgange. Lank gelede was hy in Suid-Afrika, nou is hy in Frankryk. ’n Rukkie gelede het hy in die groen kafee in die rue de Rennes skuins oorkant Monoprix gesit en kyk na die alomteenwoordigende middagverkeer, sweterige meisies in somerse rokke wat oorbewus van hul sjarme op die sypaadjie verbystap, die gekletter van koppies en pierings, die stemme van kelners wat “un demi!” of “deux express!” uitbulder, die brandreuk van sigarette in sy neusgate, en nou is hy op pad na die sesde vloer in ’n afgeleefde grys hysbak, staatsdiensmodel. Van die cliché van die Paryse kafee na die kille realiteit van die hysbak, die gevoel om opwaarts teen swaartekrag na bo gekatrol te word, dit is ook ’n oorgang. Langs hom in die hysbak staan ’n jongman met ’n swartraambril, oënskynlik ’n student. Ook hy is op pad na die sesde vloer, blyk dit. Verrassing: die bureau des inscriptions is gesluit. Sy metgesel mor. Hy aanvaar hierdie Kafkaeske toertjie na bo met die gelatenheid wat langdurige blootstelling aan die onvoorspelbare weë van die Franse administrasie by ’n mens kweek. Dit help nie om jou te vervies nie, dit is maar so.
    Terug by die ontvangsdame. Sy metgesel spring hom voor.
    “C’est fermé en haut. Je cherche un programme. Vous en avez sûrement ici!” Dan volg ’n lang geredekawel, met hom as toeskouer. Eintlik behoort hy te loop, want sy is besig om die jongman fatalisties aan te maan om môre terug te kom vir die program, en gaan presies dieselfde aan hom sê, maar soos ’n masochis bly hy staan, wagtend op sy beurt om die afgemete stem aan te hoor. Uiteindelik loop die student, al brommende, die gewone toneelspel. Waarom wag hy nog? Wel, dit is ’n kwessie van ervaring. ’n Mens moet nooit te gou tou opgooi nie, het hy al geleer. Al lyk alles hopeloos, al dui alles daarop dat jy nou presies dieselfde teleurstellende boodskap as die persoon voor jou in die tou gaan hoor, handel jy soos ’n beroepstennisspeler wat steeds sy raket outomaties swaai, al lyk dit asof dit onmoontlik nog by die bal kan uitkom. Daarom lieg hy.
    “Eh bien, moi aussi, je suis monté en haut, et je cherche toujours un programme. Je me permets de vous le dire: je suis venu dix mille kilometres, de Johannesbourg en Afrique du Sud, pour chercher ce programme. En effet, il me faut absolument le programme du séminaire de Monsieur Jacques Derrida qui enseigne ici.”
    En die wonderwerk gebeur. Sy haal ’n wit boekie vanonder die toonbank uit. Op die voorblad staan daar in ligte pers letters:

Ministère de l’Enseignement Supérieur et de la Recherche
Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales
 
54, boulevard Raspail 75006 PARIS
tél. 49.54.25.25 — télécopie 45.44.93.11
 
 
PROGRAMME
DES ENSEIGNEMENTS
ET SéMINAIRES
 
Enseignements principaux
Conférences complémentaires
 
 
1994-1995

Dit blyk dat persone vanuit die buiteland (étranger), die DOM (départements d’outre-mer) en TOM (territoires d’outre-mer) as ’n spesiale vergunning programme op die grondvloer by die ontvangstoonbank mag afhaal, op voorwaarde dat hulle nie inwoners van Frankryk is nie, sy dit dan tydelik. En so, dink hy verlig, verkry selfs my Suid-Afrikanerskap ’n waarde.
    Die program veilig in sy hande, probeer hy nog vir oulaas vasstel,
    “Et la Corse, Madame, est-ce un DOM ou un TOM?”
    “La Corse est un département français, Monsieur.”
    “Vraiment?”
    “Mais oui.”

2. Le rendez-vous
Op pad huistoe op die 58-bus, lees hy op bladsy 131 van die program waaroor die seminaar van M. Jacques Derrida, Directeur d’Etudes aan die E.H.E.S.S., vanjaar sal handel. (Geheim.) Hy lees elders op dieselfde bladsy:
    “Aucun rendez-vous ne sera accordé sans l’envoi préalable d’un projet de recherche d’une dizaine de pages.”
    ’n Tien-bladsymotivering vir ’n afspraak! Dis gewigtig. Hy probeer sy bes om in die bus te dink aan ’n onderwerp waaroor hy tien bladsye sou kon volskryf, maar verniet. Hy dink, nie noodwendig in dié volgorde nie, aan:

1. Die verkeer op die périphérique².
2. Die verskillende vorme wat borste kan aanneem van vroue wat bra’s aanpas in die lingerie-afdeling by Galeries Lafayette.
3. ’n Kraan wat drup.
4. Die kuslyn van Brettanje.
5. Hoeveelhede 5-centîmes-munte wat inwoners van Lyon in hul sakke ronddra.
6. Die prys van Banque Suez se aandele op die Bourse de Paris.
7. Die effek wat Catherine Deneuve se glimlag op kopers van Banque Suez-aandele gehad het in die privatiseringsadvertensie wat tydens 1987 op televisie uitgesaai is.

    Word vervolg (miskien)

boontoe

© Kopiereg in die ontwerp en inhoud van hierdie webruimte behoort aan LitNet, uitgesluit die kopiereg in bydraes wat berus by die outeurs wat sodanige bydraes verskaf. LitNet streef na die plasing van oorspronklike materiaal en na die oop en onbeperkte uitruil van idees en menings. Die menings van bydraers tot hierdie werftuiste is dus hul eie en weerspieël nie noodwendig die mening van die redaksie en bestuur van LitNet nie. LitNet kan ongelukkig ook nie waarborg dat hierdie diens ononderbroke of foutloos sal wees nie en gebruikers wat steun op inligting wat hier verskaf word, doen dit op hul eie risiko. Media24, M-Web, Ligitprops 3042 BK en die bestuur en redaksie van LitNet aanvaar derhalwe geen aanspreeklikheid vir enige regstreekse of onregstreekse verlies of skade wat uit sodanige bydraes of die verskaffing van hierdie diens spruit nie. LitNet is ’n onafhanklike joernaal op die Internet, en word as gesamentlike onderneming deur Ligitprops 3042 BK en Media24 bedryf.