Die nuwe hervorming

Hierdie sieninge wat uit ons sogenaamde ortodokse geloofstradisie kom, berus op ’n paar vertrekpunte, en dit is

1. dat die Bybel op een of ander manier die geopenbaarde woord van God is
   
2. dat die wese van (die drie-enige) God betroubaar in die Belydenisskrifte uitgedruk word wat op hulle beurt ’n betroubare opsomming van die Bybel is, en
   
3. dat die (Protestants-Calvinistiese) Christelike geloof die enigste ware godsdiens is.

DIE NUWE HERVORMING AANVAAR NIE OU DOGMAS NIE
Die beweging van die Nuwe Hervorming aanvaar nie een van hierdie uitgangspunte nie. Daar is goeie redes hiervoor:

— Die Bybel bevat wesenlike teenstrydighede. Volgens 1 Kronieke 21:1 het die duiwel Dawid verlei om ’n volkstelling te hou. In 2 Samuel 24:1 staan daar dit was die Here wat dit gedoen het. Verder kry ons ook verskillende voorstellings van God, byvoorbeeld as ’n wraaksugtige stamgod wat man, vrou, kind en dier laat uitroei. Ander kere word God as universeel en liefdevol voorgestel.
— Die Bybel het ’n skadukant wat fisiese en verbale geweld verheerlik. Rigters 11:39 vertel instemmend hoedat Jefta sy eie dogter geoffer het. In Rigters 20:29 sny ’n Leviet sy byvrou in stukke. Dit was nadat sy vir ’n nag lank deur die Benjaminiete verkrag is. Handelinge 5 laat vir Ananias en Saffira dood neerslaan omdat hulle onwillig deelgeneem het aan ’n mislukte eksperiment met Kommunisme. Verbale geweld kry ons in Psalm 69 waar Dawid sy vyande vervloek om “stokblind” te word, “gebreklik” en dat “hulle blyplekke verwoes word”. In Filippense 3:2 en 8 gebruik Paulus sulke sterk vloekwoorde vir sy opponente dat die Nuwe Vertaling dit gesensor het. Hy noem sy Joods-Christelike teenstanders letterlik “honde”, “skelms”, “afsnyers van penisse” (’n verwysing na die besnydenis) wat hulle met “str*nt” (skubala) besig hou.
— Die hiernamaals word in die Bybel gebruik om oor die hiernoumaals te praat. Dit is ’n motiverende denkraamwerk, en jy kan dit nie sommer so as werklikheid beskou nie. In Jakobus 2 word mense gemotiveer om nie in die kerk te diskrimineer nie. Hoekom nie? Nie omdat jy nie aan ander moet doen wat jy nie aan jouself gedoen wil hê nie - maar omdat onbarmhartige mense in die eindoordeel onbarmhartig geoordeel sal word (in die hel gaan brand!).
— Die Bybel maak ruim van die genre van mites gebruik. ’n Mite is per definisie ’n storie wat vrae oor die sin van die lewe in die bonatuurlike veranker. Mites kan gevolglik die draers van groot waarhede wees, maar dit is gevaarlik, en ek bedoel uiters gevaarlik, om dit tot geskiedkundige of natuurwetenskaplike waarhede te verhef - want dan beteken dit jy moet die werking van jou gesonde verstand (wat God ons gegee het), ophef. Die skeppingsverhale van Genesis 1 en 2 is, per definisie, mites. Dit verklaar waarom daar harde werk, siekte, ellende en dood op aarde is: vanweë ’n vrou se nuuskierigheid. (In my ouerhuis, by verjaarsdae, was daar altyd toesprake. Een van my oorlede pa se geliefkoosde aanhalings was uit Job: “’n Man uit VROU gebore, is kort van dae en sat van onrus!”) Lees ons nou die skeppingsverhale as mites, is die teorie van ewolusie of die astrofisika se leer van ’n heelal wat nog steeds besig is om te ontplooi, nie ’n probleem nie. Daar is kerke wat vroue uit die amp hou omdat daar ’n sogenaamde “skeppingsorde” is wat haar tot minderwaardige posisies beperk. Die Nuwe Hervorming wil graag vroue gelykberegtig en het geen probleem daarmee dat die skepping nog steeds besig is om voort te gaan nie. Om die waarheid te sê, wanneer Stephen Hawking verklaar dat daar geen beginsel buite die werklikheid nodig is om hierdie werklikheid te verklaar nie, kan ons daarmee saamgaan. Ons moet nuut oor God dink, as aanwesig binne die skepping. Hy werk met weerspannige materie om iets goeds tot stand te bring. Ons noem dit panenteïsme teenoor die tradisionele teïstiese godsbeeld (God is ’n koning, in die hemel, wie jy moet prys en wat witbroodjies het). Hierdie nuwe voorstelling van God sluit baie nou aan by 1 Korinthiërs 12. Die astrofisika toon ook duidelik aan dat God nie “ingryp” in die skepping nie, maar dat dinge hier volgens bepaalde wetmatighede of selfs chaotiese prinsipes verloop. Gebed as meditasie, as luister eerder as vra, is daarom vir die Nuwe Hervorming meer sinvol.

— Hiervolgens was Jesus ’n Joodse Rabbi (sien veral die Jakobus-brief) wat ná sy kruisdood binne die raamwerk van die Griekse heldepatroon geïnterpreteer is. Binne die drieverdieping-kosmos sou God ingryp om mense te verlos deur sy genetiese saad aan ’n aardse maagd oor te dra (bv Zeus aan Semele), wat dan ’n held in die wêreld laat bring (bv Dionisus), wat dan groot dade en wonderwerke doen, sterf, afdaal doderyk toe (bv Odusseus), opstaan en opvaar hemel toe (bv Herakles). Partykeer verskyn hy ook aan mense en ontstaan daar ’n kultus rondom hom. Van Mithras is geglo dat hy sal terugkom om sy vyande te oordeel en te straf. Die parallelle met Jesus is ooglopend.
— Ons weet vandag dat daar nie ’n plek is waarheen Jesus kon opvaar nie. Die Hubble-teleskoop se prentjies kan op die internet verkry word van sterrestelsels (bv NGC 4414) wat 60 miljoen ligjare vanaf die aarde is en ’n deursnit het van 56 000 ligjare. Dié sonnestelsel lyk maar net soos ons s’n. Die hemelvaart is dus mite, nie geskiedenis nie.
— Die maagdelike geboorte is nie ’n ginekologiese feit nie, maar ’n manier om te sê dat ons in Jesus vir God ontmoet. Die opstanding is ’n simbool van onder andere dat die werk van Jesus in die lewe van sy volgelinge “opstaan.”
— Die ortodoksie fouteer deur hierdie mites in dogmas te omskep en dit te verhef tot Christene se identiteitsmerkers. Dit was deur hulle liefde dat mense Christene geken het: hulle het omgesien na armes, weduwees, wese, siekes en gevangenes.

— Dit maak mense bygelowig. Dit is juis Afrikaanssprekende Christene wat die sogenaamde profeet van Lagos, TB Joshua, plaaslik aanhang. Dit was nie ’n kerklike tydskrif of Afrikaanse koerant wat sy bedrog blootgelê het nie, maar Special Assignment van 17 September 2002. Dit was weereens veral Afrikaanse Christene wat geglo het Marietjie Prinsloo se Krion-skema kan hulle ’n wonderbaarlike opbrengs van 10% per maand gee, want op haar briefhoofde verskyn mos die woorde Soli Deo Gloria: “Aan God alleen die eer”. Dit is veral Afrikaanssprekende Christene wat in hulle duisende Bruce Wilkinson se Jabesgebed[2] aankoop en sy saamtrekke bygewoon het. Volgens hom hoef jy net elke dag 1 Kronieke 4:10 woordeliks te bid, en God sal jou ryk maak.
— Dit maak mense onverdraagsaam. Calvyn het Servetus op die brandstapel laat verbrand omdat hulle oor die pre-eksistensie van mekaar verskil het. In die Hervormde Kerk is prof Albert Geyser in die sestigerjare aangekla, skuldig bevind en uit sy pos ontslaan omdat hy sogenaamd die Godheid van Christus sou loën - dit natuurlik nadat hy gesê het dis onbybels om swart mense nie as lidmate van die kerk toe te laat nie. Tot vandag toe het die Hervormde Kerk nie verskoning hiervoor aangebied nie. Die “blanke” en “swart” kerke is steeds organisatories geskei.
— Dit lei tot die paradigma van beheer en beveel. Dit was vir my ironies dat ek juis in kerklike vergaderings ervaar hoedat besluitnemingsprosesse gemanipuleer word, hoedat mense agteraf knoei en konkel om sekere mense in te werk, en ander uit te werk, hoedat beroepe “gereël” word, hoedat fluisterveldtogte teen mense gevoer word, en hoedat veral finansiële bestuur ondeursigtig bedryf word. Interessant ook dat die debat oor die Nuwe Hervorming nie binne die kerk plaasvind nie, maar buite die kerk. Om die waarheid te sê, kerke het sover alles moontlik gedoen om die debat dood te smoor. Toe ek laas getel het was daar al sewentien verklarings uitgereik deur teologiese skole, sinodes, ringe en gemeentes oor die Nuwe Hervorming. Insiggewend kon ek nie ’n enkele een vind oor die toere Lagos toe (wat in sekere gevalle deur gemeentelike leraars gereël is nie), oor die Krion-piramideskema en leraars wat as agente kommissie daaruit verdien het nie, of oor die Jabesgebed nie.

Al gevolgtrekking wat mens hieruit kan maak, is dat die tradisionele geloofsisteem onkrities deur die apparatsjiks van kerklike politburo’s in stand gehou word ter wille van kerklike magsisteme - en die wapens is skuldgevoelens en angs.

TESES
Vir my is daar dus geen twyfel dat ’n Nuwe Hervorming op hande is nie. Die sin van die lewe, vir my, is in ’n paradigma van luister en dien. Die tradisionele ortodoksie berus op ’n teologie van die dood. ’n Teologie van die lewe is nodig sodat ons ’n vry en oop samelewing kan skep waar alle mense gelykwaardig is, waar inligting vryelik kan vloei, waar klein kliekies met hulle eie magsbelange en agendas nie ander oorheers nie, waar mense ja kan sê vir hulleself en op nuwe en opwindende maniere met hulleself en ander kan saamleef. Want daar is nou nie meer Jood of Griek, man of vrou, slaaf of vry, gay of straight, gees of vlees, hiernoumaals of hiernamaals nie, maar in Jesus is almal en alles een.

’n Paar teses gee uitdrukking hieraan:

1. Teologie

1. Die skepping is nie afgehandel nie, maar gaan voort.
   
2. Die patriargale samelewingspatroon is uitgediend; so ook alle dogmas wat dit in stand hou.
   
3. Die leer oor God se ingrype word vervang met ’n teologie van verantwoordelikheid. Gebed is meer luister as vra. Vergifnis is iets wat jy ontvang deur dit te gee.
   
4. Die leerstuk van die sondeval en Jesus se kruisdood as ’n soenoffer is primitief en uitgediend.

2. Jesus

1. Om ’n Christen te wees is om Jesus na te volg.
   
2. Die Nuwe Testament gebruik onder andere die genre van mites om van Jesus te sê dat ons God in hom ontmoet, en dat ons moet voortgaan met sy soeke na reg en geregtigheid binne ’n Teologie van die Lewe.

3. Die Bybel

1. Die Bybel is die neerslag van mense se worsteling met God, en vertoon daarom, soos mense, ook ’n skadukant.
   
2. Die Bybel is die Christendom se basisdokument, maar dit moet krities gelees word.
   
3. Die drieverdieping-wêreldbeeld word ingeplof sodat die onderskeid tussen liggaam en gees, hiernoumaals en hiernamaals, hemel en aarde, opgehef word.

4. Die kerk

1. Die kerk se funksie is om as ’n voorbeeld van ’n oop gemeenskap te funksioneer waar alle mense gelyk behandel word, ongeag ras, geslag, seksuele voorkeur of ouderdomsfase.
   
2. Die kerk begelei mense van ’n selfgesentreerdheid na ’n omgewingsgesentreerdheid.
   
3. Die organisatoriese strukture van die kerk behoort plat, nonoutoritêr, nonhiërargies, gefederaliseerd, en maksimaal gedesentraliseerd te wees.
   
4. Die kerk erken die krag van diversiteit en omhels dit met vreugde in sy midde. Die aanvaarding van dogmas word nie gebruik om mense in of uit te sluit nie. Christene vind hulle identiteit in die liefdevolle navolging van Jesus.

[1]Ich bin, Ich weiss nicht wer. Ich komme, Ich weiss nicht woher. Ich gehe, Ich weiss nicht wohin. Mich wundert dass Ich so fröhlich bin.
[2]Sien my bespreking van hierdie publikasie by ons webwerf: www.nuwe-hervorming.org.za.

boontoe