|
|
|
|
|
|
|
Engelstalige Nederlander van wereldformaatHendrik-Jan de Wit
De bundel Tweede verschiet bevat gedichten in het Nederlands en in het Engels, de tweede taal van Vroman. Het titelblad laat een zelfportret van de dichter zien, waarin hij het ware gezicht verruilt voor het (doden)masker. Vroman is immers op leeftijd, bij zijn laatste bezoek aan Nederland vorig jaar, liet hij weten dat het zijn laatste bezoek aan Nederland was. Voor iemand die op leeftijd is, kan het laatste uur ieder moment toeslaan. Zo kan het Tweede verschiet de laatste dichtbundel zijn. De inhoud is echter even sprankelend en jong als het andere werk van Vroman. Vroman is een dichter die speelt met taal alsof het een potje voetbal is. Soms deelt hij de woorden een genadeloze tackel uit, andere keren laat hij bedachtzaam het zinnetje over het veld rollen. Herhaaldelijk tuimel je als lezer over de woorden van Vroman. Het is vooral het spel met de meerdere betekenissen van woorden. Zoals in het gedicht ‘En de zwaartekracht’. In dit gedicht gebruikt hij hiervoor het woord ‘licht’ in de betekenis van ‘niet zwaar’ of als ‘schijnsel’ in de tweede betekenis. Vroman legt in de titel de nadruk op de eerste betekenis. In de laatste twee strofen behandelt Vroman de tweede betekenis. EN DE ZWAARTEKRACHT Terwijl de tijd mij voortkruipt naar de dood, Juist de verbinding tussen de twee woordbetekenissen maakt het tot een mooi gedicht. Vroman geeft soms een genadeloze uithaal. De derde strofe is zo’n zin, waarbij de contaminatie uitmondt in een dichterlijke stijlfiguur: de Vromanatie. Het gedicht verwijst naar de omslagillustratie waarin een Vroman-lijkend masker van een doodsmasker gehaald wordt, dat dreigend op een kussen ligt dood te zijn. Het titelgedicht van de bundel heeft eenzelfde gelaagdheid. Vroman verbindt hier het verschiet in de beide betekenissen, verte en toekomst met elkaar. Het lyrisch ik valt in de toekomst, alsof het een hoge afgrond is. TWEEDE VERSCHIET Als wij zestig jaar geleden
Degene die denkt hier een bundel in handen te hebben vol doodsverlangen, heeft het grondig mis. Het doodsverlangen is een element in de gedichten, dat geen zwaardere lading heeft dan andere onderwerpen. Een gedicht dat mij trof, was ‘Verrek misschien maar’. Een gedicht waarin de dood kort voorkomt. Het lyrisch ik opent het gedicht met: Ik voltooide, wanneer Het gedicht verdicht over de moderne communicatie per ‘iemeel’ (e-mail). Het lyrisch ik heeft een gedicht naar acht mensen gestuurd met de elektronische post: Van twee mensen hoorde ik iets. De computer zorgt ervoor dat het geschrevene behouden blijft. Als het lyrisch ik sterft komt een ‘klienup kroe’, die alle laadjes leegt en in plastik zakken giet: ‘waar ‘peper voor resijkling’ op staat,’. Om te eindigen met: Niets, niets weerhoudt dan Hier komt meer aan de orde dan de dood. Het lyrisch ik verlangt naar waardering. Hij dicht om gewaardeerd te worden, dichten is direct verbonden met waardering. Lezen staat voor Vroman synoniem met waarderen. In de regels komt een ander element sterk tot uiting: het spel met de twee talen Engels en Nederlands. De eerste regel van het gedicht komt verderop letterlijk terug, maar dan in het Engels. Daarnaast bestaat in de bundel bijna de helft uit Engelstalige gedichten. Het Engels vervult voor Vroman een dienstige taak: het vult het Nederlands aan. Zelfs in de Engelstalige gedichten is de binding met het Nederlands te proeven, terwijl het Engels in de Nederlandstalige gedichten slechts aanvult. Het Engels is vanuit het Nederlands gedacht en geschreven. Dat maakt Vromans poëzie in de bundel Het tweede verschiet tot poëzie van wereldformaat, maar wel in het Nederlands. Almelo, december 2003 8 Desember 2003 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
© Kopiereg in die ontwerp en inhoud van hierdie webruimte behoort aan LitNet, uitgesluit die kopiereg in bydraes wat berus by die outeurs wat sodanige bydraes verskaf. LitNet streef na die plasing van oorspronklike materiaal en na die oop en onbeperkte uitruil van idees en menings. Die menings van bydraers tot hierdie werftuiste is dus hul eie en weerspieël nie noodwendig die mening van die redaksie en bestuur van LitNet nie. LitNet kan ongelukkig ook nie waarborg dat hierdie diens ononderbroke of foutloos sal wees nie en gebruikers wat steun op inligting wat hier verskaf word, doen dit op hul eie risiko. Media24, M-Web, Ligitprops 3042 BK en die bestuur en redaksie van LitNet aanvaar derhalwe geen aanspreeklikheid vir enige regstreekse of onregstreekse verlies of skade wat uit sodanige bydraes of die verskaffing van hierdie diens spruit nie. LitNet is ’n onafhanklike joernaal op die Internet, en word as gesamentlike onderneming deur Ligitprops 3042 BK en Media24 bedryf. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
