Roman van Nigel Foden overtuigt niet

‘Zuid-Afrika kreunt onder de terreur van de Boeren. Het is 1899.’ Begint de blurb op het omslag van De belegering, de nieuwe roman van de Britse schrijver Giles Foden. Een historische vergissing van je welste, want Zuid-Afrika kreunde in 1899 helemaal niet onder de terreur van de Boeren. Zuid-Afrika kreunde eerder onder het Britse imperialisme. Het waren de Britten die de Boeren tot een oorlog uitdaagden, die voor de laatsten vernietigend afliep. Duizenden Boerenvrouwen en -kinderen stierven in concentratiekampen - een Britse vinding, dat wordt trouwens weleens vergeten. De gevolgen van deze eerste echte media-oorlog uit de wereldgeschiedenis zouden voor de Boeren hét grote trauma blijven en uiteindelijk leiden tot een - inmiddels mislukte - poging hun ideaal te verwezenlijken: zich te bevrijden van Britten, joden, zwarten, Indiërs en kleurlingen, te leven in een Anderland. Juist nu vindt, honderd jaar na dato, in Zuid-Afrika een bezinning plaats op die oorlog, die tot zoveel bloedvergieten en verdeeldheid leidde.

In kort bestek: de Britten wilden beslag leggen op de enorme goud- en diamantafzettingen, die ongelukkigerwijs juist in de twee Boerenrepublieken Transvaal en Oranje Vrijstaat lagen. Een bittere guerrillaoorlog van Boerenkant was het gevolg.

Wie over zo ’n oorlog een goed verhaal wil vertellen moet van goeden huize komen. Zo iemand was Etienne Leroux, wiens roman Magersfontein, o Magersfontein! onlangs bij uitgeverij Podium in een Nederlandse vertaling verscheen. Het is een vlijmscherpe satire, een dolzinnige vertelling waarin alle deelnemende partijen aan het conflict flink op de hak worden genomen en de draak wordt gestoken met de geschiedenis, met de vertelbaarheid van die geschiedenis. Daarbij vergeleken leest De belegering als de krant van gisteren om het oneerbiedig te zeggen, want schrijven kan Foden wel degelijk.

Tegen de achtergrond van de Boerenoorlog, en daaruit de belegering van Ladysmith, plaatst hij een liefdesverhaal, waarbij allerlei authentiek materiaal wordt ingepast om het te verlevendigen en historische diepte te geven. Hij maakt zelfs gebruik van brieven die zijn overgrootvader, die als Brits soldaat in Ladysmith meevocht, aan het thuisfront stuurde. Maar daar wringt het nu juist. Foden wil te veel. Dat maakt De belegering een te breed opgezette en veel te ambitieuze poging om de feiten om te smelten tot een doorwrocht verhaal. Zelfs Mahatma Ghandi en Sir Winston Churchill worden opgevoerd om het boek toch vooral historisch verantwoord te maken. Eerder viel Foden overigens ruim in de prijzen met De laatste koning van Schotland (1998), een boek over de voormalige Ugandese dictator Idi Amin.

Giles Foden, De belegering, vertaling: Ria Loohuizen, Bert Bakker, 262 pp, f 39,90.

boontoe

© Kopiereg in die ontwerp en inhoud van hierdie webruimte behoort aan LitNet, uitgesluit die kopiereg in bydraes wat berus by die outeurs wat sodanige bydraes verskaf. LitNet streef na die plasing van oorspronklike materiaal en na die oop en onbeperkte uitruil van idees en menings. Die menings van bydraers tot hierdie werftuiste is dus hul eie en weerspieël nie noodwendig die mening van die redaksie en bestuur van LitNet nie. LitNet kan ongelukkig ook nie waarborg dat hierdie diens ononderbroke of foutloos sal wees nie en gebruikers wat steun op inligting wat hier verskaf word, doen dit op hul eie risiko. Media24, M-Web, Ligitprops 3042 BK en die bestuur en redaksie van LitNet aanvaar derhalwe geen aanspreeklikheid vir enige regstreekse of onregstreekse verlies of skade wat uit sodanige bydraes of die verskaffing van hierdie diens spruit nie. LitNet is ’n onafhanklike joernaal op die Internet, en word as gesamentlike onderneming deur Ligitprops 3042 BK en Media24 bedryf.