Allemaal muziek, allemaal familie

Hendrik-Jan de Wit*

Paul Witteman: Erfstukken.
Amsterdam: Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (Productie Uitgeverij Balans), 2006.
ISBN: 90 5965 0301
Prijs: 2,50 €. (boekenweekessay).

De journalist Paul Witteman schrijft in zijn essay Erfstukken over het thema van de boekenweek: muziek. Het is hem geraden ook, want zijn hele familie kraakte een muzikale noot. Zijn grootvader aan moerszijde heette Nicolaas Andriessen en was organist; zijn oom Hendrik Andriessen is een beroemd componist en organist; een andere oom Willem Andriessen was een bekende pianist op topniveau; en zijn neef Louis Andriessen is een gerenommeerd componist die veel prachtige composities op zijn naam heeft staan.

Daartussen zweeft de tv-presentator, topinterviewer en journalist Paul Witteman. Hij vertoefde een blauwe maandag op het conservatorium. Hij had zichzelf naar binnen gesmokkeld met de grote namen uit zijn familie. Helaas ontbrak hem het talent en ging hij maar schrijven voor een krant. Hoe anders verging het zijn oom Hendrik Andriessen, van wie hij het muzikaal talent niet geërfd heeft. Het journalistieke gevoel komt zeker ook niet van die kant. Witteman illustreert het aan de prachtige anekdote over zijn oom van wie de blauwe maandag niet op het conservatorium, maar in de journalistiek speelde:

Hendrik Andriessen begon in 1909 een loopbaan als verslaggever bij de Nieuwe Haarlemsche Courant, bijgenaamd ‘het stinkertje’, wat niet duidt op een geweldige reputatie, alhoewel die kwalificatie te wijten was aan de bedenkelijk riekende drukinkt die voor de persen werd gebruikt. Omdat zijn broer Willem al naam maakte als virtuoos pianist en componist, wenste Hendrik zich op een ander terrein te onderscheiden. Daartoe volgde hij privélessen journalistiek, geschiedenis, Latijn en letterkunde. Kom daar nu nog eens om. Het baatte hem overigens niet. Na drie jaar zwoegen op de redactie kwam op 14 april 1912, de krant was al bijna gedrukt, het nieuws dat de Titanic was gezonken.

Titanic, Titanic, dacht Hendrik, nooit van gehoord.

Hij ging naar huis zonder actie te ondernemen. De volgende dag stond het bericht in een paar regels weggestopt op een binnenpagina, terwijl overal elders in de wereld de voorpagina’s met het drama werden gevuld in de grootste letters die de kranten beschikbaar hadden. (15)

Er is echter een groot verschil: Andriessens essays over muziek waren meer bedoeld voor de kenner, Witteman weet ook mensen die er niet veel van weten te treffen met zijn essay over muziek. Voor Witteman vervult muziek ook een andere rol, dan bij zijn oom. Voor hem is het sentiment en verbindt de muziek hem met zijn familie. Of het nu het speelgoedpianootje voor zijn kleindochter is, een nicht die viool speelt op de begrafenis van zijn moeder of de muziek van Faure op het sterfbed van zijn broer. Allemaal muziek, allemaal familie. Voor Witteman smelt het samen als de klanken van een akkoord. Misschien dat daarom zijn essay Erfstukken zo heerlijk is om te lezen.

Almere, april 2006

LitNet: 19 April 2006

terug    /     boontoe

© Kopiereg in die ontwerp en inhoud van hierdie webruimte behoort aan LitNet, uitgesluit die kopiereg in bydraes wat berus by die outeurs wat sodanige bydraes verskaf. LitNet streef na die plasing van oorspronklike materiaal en na die oop en onbeperkte uitruil van idees en menings. Die menings van bydraers tot hierdie werftuiste is dus hul eie en weerspieël nie noodwendig die mening van die redaksie en bestuur van LitNet nie. LitNet kan ongelukkig ook nie waarborg dat hierdie diens ononderbroke of foutloos sal wees nie en gebruikers wat steun op inligting wat hier verskaf word, doen dit op hul eie risiko. Media24, M-Web, Ligitprops 3042 BK en die bestuur en redaksie van LitNet aanvaar derhalwe geen aanspreeklikheid vir enige regstreekse of onregstreekse verlies of skade wat uit sodanige bydraes of die verskaffing van hierdie diens spruit nie. LitNet is ’n onafhanklike joernaal op die Internet, en word as gesamentlike onderneming deur Ligitprops 3042 BK en Media24 bedryf.